کلان طرح جدید پزشکیان
به گزارش المور، از اولین روزهای رقابت های انتخابات ریاست جمهوری دوره چهاردهم تا امروز، پروژه وفاق ملی مبحث اصلی مسعود پزشکیان بوده است. تاکید او بر وفاق ملی در فضای سیاسی موضوعی کم سابقه نیست.
پیش از این ضرورت ایجاد پیوند نزدیک میان نیروها و جناح های سیاسی از جانب افراد مختلف همچون سایر رؤسای جمهوری به انحای مختلف مطرح شده بود که شاهد پیشنهاداتی از قبیل آشتی ملی، گفتمان فراگیر ملی و نظایر آن بودیم. اما نقطه تمایز رویکرد پزشکیان این بود که به جای جست وجوی وفاق در سطح کلان سیاسی یا میان احزاب و جناح های سیاسی، بر محوریت اصلاح فرهنگی سیاسی و اخلاق با بازگشت به فرهنگ قرآن و نهج البلاغه بعنوان مبنای وفاق تاکید دارد.
تا پیش از انتخابات دولت چهاردهم، راهبرد طرفداران وفاق برای خروج از نزاع سیاسی میان جناح های درگیر مواردی چون تشکیل احزاب، عقب نشینی یکی از سوی های درگیر در منازعه سیاسی یا توافق بر سر مسائلی مانند توسعه اقتصادی یا حل مسائل معیشتی مردم بود. پزشکیان ریشه نزاع سیاسی را به اخلاق حاکم و رفتار بازیگران سیاسی بازگرداند.
از نظر او میتوان برای تحقق سند چشم انداز، برنامه هفتم و فرامین رهبری به وحدت رسید؛ مشروط بر آن که در اخلاق سیاست ورزی بازبینی نماییم. او صراحتاً به مسؤلان گفت برای حل مشکل، به خود برگردید؛ تقوی پیشه کنید تا اختلافات حل شود؛ «فَاتَّقُواالله وَأَصْلِحُوا ذَاتَ بَینِکمْ»؛ «از خدا پروا دارید و با یکدیگر سازش کنید.» «وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِیحُکمْ وَاصْبِرُوا إِنَّ الله مَعَ الصَّابِرِینَ»؛ «با هم نزاع نکنید که سست شوید و مهابت شما از بین برود و صبر کنید که خدا با شکیبایان است.» (انفال: ۴۶). نزاع سبب از بین رفتن توان حل مسائل و ناپایداری در حرکت جمعی می شود.
این دیدگاه که چاره را در اخلاق و فرهنگ جست وجو می کند، در انتخابات پیروز شد و راهبرد وفاق را در انتخاب اعضای کابینه معنا بخشید و مصداق آنرا آشکار ساخت. حالا هم با همین رویکرد موفق شد به مسأله دامنه دار رفع فیلترینگ و قانون حجاب مواجهه ای متفاوت عرضه نماید. این رویکرد که ریشه مسأله و چاره را در فرهنگ و اخلاق دنبال می کند، در پروژه های بعدی پزشکیان هم حاکم خواهد بود.
در این رویکرد سیاست و هر کنش اجتماعی غیراخلاقی به ابزاری برای منافع فردی و گروهی تبدیل نمی شود و اخلاق، بعنوان یک نیروی مؤثر، می تواند سیاست و جامعه را از این انحراف نجات دهد.
پروژه دوم مسعود پزشکیان «توسعه یا عدالت منطقه ای» است که در امتداد مستقیم پروژه وفاق ملی قرار دارد. وفاق تنها یک مبحث سیاسی که در انتخاب مدیران خویش را آشکار می سازد، نیست بلکه وفاق توافق بر سر مسائل تعدادی از جمله عدالت منطقه ای است.
در تمام سخنرانی های استان خراسان شمالی پزشکیان، توسعه منطقه ای البته با نگاهی متفاوت محور مباحث او بود. توسعه منطقه ای مانند وفاق مسأله جدیدی نیست. همه رؤسای جمهوری بر توسعه متوازن منطقه ای تاکید داشتند. یکی در ساخت پتروشیمی، یکی در تمرکززدایی و یکی در انتقال پایتخت چاره را جست وجو می کرد. قطعا پروژه هایی از قبیل ایجاد طرح های عمرانی منطقه ای و تمرکززدایی برای توسعه منطقه ای ضروری می باشد. اما این سیاست ها نافرجام بوده اند، چونکه هر پروژه اداری و اقتصادی بدون یک نیروی پیش برنده اجتماعی و سیاسی ناکام خواهند ماند.
پزشکیان مسأله توسعه منطقه ای را بعنوان پروژه جدید خود برگزیده است و شرط اول را تغییر نگاه می داند. رئیس جمهوری بارها خطاب به فرهیختگان، فعالان اقتصادی و مسؤلان اداری در استان خراسان شمالی اعلام نمود که باید «ابتدا نگاه خویش را تغییر دهیم.» اگر در پروژه وفاق ملی به نقد فرهنگ مسؤلان و دور شدن آنان از اخلاق دینی پرداخته شود، در پروژه توسعه منطقه ای هم نقد فرهنگ عمومی با ظرافت ویژه ای دنبال می شود.
او با بیان تجربه خود در ریاست دانشگاه علوم پزشکی تبریز اظهار داشت: «زمانی موفق شدم که دل از کمک تهرانی ها بریدم. برای ۴۰ میلیون تومان به اتاق های وزارت خانه رفتم، اما بعد به خودم و به مردم برگشتم و آن وقت بود که موفق شدم شش ماهه بیشتر از ۶۰۰ خانه بهداشت، آن هم بدون بودجه بسازم.» او اشعار اقبال لاهوری را خواند که در آن مسأله اصلی نگاه غلط است و نقطه آغاز، تغییر نگاه است:
همچو آیینه مشو محو جمال دگران
از دل و دیده فرو شوی خیال دگران
آتش از ناله مرغان حرم گیر و بسوز
آشیانی که نهادی به نهال دگران
در جهان بال و پر خویش گشودن آموز
که پریدن نتوان با پر و بال دگران
همان طور که در این ابیات زیبای اقبال می خوانیم، برای دستیابی به وضعیت بهتر باید محو جمال دیگران نباشیم، بال و پر خود را بگشاییم تا بتوانیم پرواز نماییم. از یک رئیس جمهوری انتظار می رود از بودجه و منابع مالی که در اختیار استان ها قرار می دهد، گزارش دهد. اما پزشکیان می داند مسأله بودجه فرع است و تا آن زمان که نگاه تغییر نکند، بودجه مانند آبی است که به شوره زار می رود. از همین رو بود که می گفت «برای هر مشکلی صدها چاره وجود دارد، به شرط آن که با هم بنشینیم، تجربه ها را به اشتراک بگذاریم و چاره ها را پیدا نماییم. دولت آماده است هر امکانی که در اختیار دارد برای رفع مشکلات مردم به کار گیرد، اما توسعه واقعی آن نیست که ذخایر طبیعی را تخریب نماییم و زندگی خویش را به هم بریزیم.»
توسعه منطقه ای و عدالت در فضای آموزشی که مبحث دیگر یک نشست ملی در استان خراسان شمالی بود هم نیازمند این تحول اخلاقی و فرهنگی است. تغییر نگاه مقدمه واجب عدالت منطقه ای و عدالت آموزشی است. اما علاوه بر آن شروط دیگری دارد تا حقیقت را تغییر دهد. فرهنگ و اندیشه بزرگ ترین عامل تحول است، البته زمانیکه در بستر مناسب بنشیند. اگر پروژه وفاق ملی تابحال موفقیت داشته است، به این دلیل بود که در روزهای انتخابات مردم پیام وفاق را شنیدند و بر این باور بودند که می توانند در سرنوشت خود نقش آفرینی کنند. پروژه توسعه منطقه ای و عدالت در فضای آموزشی نیازمند این دو است؛ از یک سو باید این پیام به مردم انتقال داده شود و از طرفی به مردم مجال داده شود تا فضای موجود را تغییر دهند.
موضوع توسعه منطقه ای که یک ابرپروژه اداری و اقتصادی در ایران است، تابحال آرزویی بوده که هر روز از آن دورتر شده ایم. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گام اول راهبرد شش گانه ای را برای توسعه متوازن منطقه ای ابلاغ نمود. اما بخوبی می دانیم این راهبرد شش گانه مانند سایر پروژه های اداری تنها به شرط تغییر نگاه موفق خواهد شد.
اندیشمندان، هنرمندان و صاحبان رسانه در تغییر نگاه کامیاب ترند و مدیران اجرایی باید بتوانند از فرصتی که تغییر نگاه فراهم می سازد، آرزو را به حقیقت تغییر دهند. برای بهبود وضعیت به این هر دو نیازمندیم. تغییر نگاه بدون مدیران اجرایی مشارکت پذیر و مردم مشارکت جو به تعبیر نیما یوشیج به «گندمی می ماند که بر سنگی افتاده است.» اما تغییر نگاه گام اول است. به قول «واتسلاو هاول» رئیس جمهوری فقید کشور چک «گویید حرف به چه کار می آید؟ حرف همه چیز است، حرف قدرت تغییر است.» پزشکیان با نقد فرهنگ عمومی و نقد اخلاق سیاسیون و عرضه تفسیر متفاوت از اقامه نماز راه جدیدی را گشوده است. عینیت بخشیدن به این جهاد تبیین وظیفه همه ماست.
این نگاه، نیازمند همراهی همه ذی نفعان؛ از نخبگان و دانشگاهیان گرفته تا مردم عادی است. تنها از راه پیوند فرهنگ و سیاست است که میتوان تغییراتی ایجاد کرد که ریشه دار و ماندگار باشد. وظیفه همه ما دولتمردان هم اینست که شواهد این گفتمان را در حوزه عمل بسازیم و روایتش را به مردم عرضه نماییم. پزشکیان، با این رویکرد، الگویی جدید از سیاست ورزی مبتنی بر اخلاق و توسعه عرضه کرده است؛ الگویی که اگر به درستی اجرایی شود، می تواند افقی روشن برای ایران ترسیم کند. راهی که شروع شده، دشوار است، اما با هم، می توانیم تغییرات بزرگی را رقم بزنیم که نه تنها امروز، بلکه آینده کشور را متحول نماییم.
*وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات کاربران المور در مورد این مطلب